پیام هفته

قطره قطره آب، لحظه لحظه زندگی است، لحظه های زندگی را هدر ندهیم.

زهکشی چیست؟

زهکشی اراضی در لغت به معنای خارج کردن آب اضافی از زمین می باشد که یکی از کارهایی است که از 2000 سال قبل مرسوم بوده. البته خارج شدن آب از زمین بصورت طبیعی نیز صورت میگیرد لذا زهکشی فقط این فرایند طبیعی را سرعت میبخشد هر چند برخی از زارعین احتمالا از زمانهای بسیار قدیم به فواید زهکشی آگاه بودند و کاوش های باستانشناسی نیز آثاری از این عملیات را نشان میدهد اما این کار به عنوان یک فن در کشاورزی مطرح نبوده است ودر واقع زهکشی تا نیمه قرن 18 میلادی بسیار محدود و ناشناخته بود و تنها از آن زمان به بعد بود  که همگام با توسعه کشاورزی توجه به عملیات زهکشی نیز جلب گردید....

آبیاری در کشاورزی

آبیاری از نظر علمی تعابیر مختلفی دارد اما به معنای واقعی کلمه ، پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاه و تولید محصول می باشد. هر چند فقط ۱۵ درصد از زمینهای کشاورزی دنیا تحت آبیاری قرار دارند و ۸۵ درصد بقیه به صورت دیم و بدون آبیاری مورد استفاده قرار می گیرند اما نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم جهان از همین زمینهای آبی حاصل می شود. که این خود نشان دهنده اهمیت و نقش آبیاری در بخش کشاورزی است.

● منابع آب آبیاری

▪ نزولات آسمانی شامل برف و باران.

▪ آبهای سطحی شامل رودخانه ها – سدها – مخازن آب – دریا – برکه های آب شیرین – یخچالها و …

▪ آبهای زیرزمینی شامل چاه – قنات – چشمه.

● منافع آبیاری

▪ افزایش کمی و کیفی محصول

▪ سود حاصل از افزایش کمی و کیفی محصول

▪ درآمد حاصل از فروش آب برای دولت

▪ افزایش فرصت شغلی

● اثرات سو آبیاری

▪ فرسایش

▪ شور و قلیایی شدن خاک

▪ غرقابی شدن یا باتلاقی شدن زمینهای کشاورزی

▪ تخریب زمینهای کشاورزی

▪ اتلاف سود و اتلاف بیهوده آبی که با قیمت گزاف تامین گردیده و برای نگهداری و توزیع آن سرمایه گذاری زیادی صورت گرفته است.

● انواع روشهای آبیاری

▪ آبیاری سطحی

آب از نهر آبیاری یا لوله دریچه دار در سطح خاک جریان یافته و با نفوذ تدریجی در خاک در اختیار ریشه گیاه قرار می گیرد. آبیاری سطحی به سه روش آبیاری کرتی – آبیاری نواری و آبیاری شیاری انجام می شود.

▪ آبیاری تحت فشار

بطور کلی سیستم های آبیاری تحت فشار به روشهایی گفته می شود که آب را توسط لوله و تحت فشاری بیش از فشار اتمسفر در سطح مزرعه توزیع می کنند. آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی و آبیاری موضعی انجام می شود. روش آبیاری موضعی به دو دسته آبیاری قطره ای و خطی انجام می گیرد.

▪ آبیاری زیرزمینی

در این روش ، آبیاری ، رطوبت لازم برای محیط ریشه گیاه توسط کنترل سطح ایستابی است. برای این منظور لازم است که یک لایه غیر قابل نفوذ در عمق مناسب از سطح خاک وجود داشته باشد تا بتوان سطح ایستایی را کنترل نمود. از مهمترین مشخصه های این روش مرطوب نشدن سطح خاک می باشد بطوریکه معمولا برای تامین آب در محیط ریشه سطح ایستابی به حدی بالا آورده می شود که رطوبت بتواند با استفاده از خاصیت موئینگی به محیط ریشه برسد.

● معیارهای انتخاب روشهای مناسب آبیاری

در یک پروژه آبیاری انتخاب روش آبیاری مناسب نقش بسیار با اهمیتی در موفقیت آن پروژه ایفا می کند. اساسی ترین عوامل موثر در انتخاب روشهای ▪ آبیاری به شرح زیرند:

بافت خاک – آماده کردن زمین – اندازه مزارع – شوری خاک – زهکشی – آب قابل دسترس – کیفیت آب – گیاهان الگوی کشت – انرژی قابل دسترس – تناوب زراعی و عملیات زراعی – کیفیت و میزان محصولات – وضعیت آب و هوایی – هزینه آب – مسائل فرهنگی و اجتماعی.

● هدف آبیاری

▪ تامین آب کافی برای ادامه زندگی گیاه.

▪ حفاظت و بیمه گیاهان در مقابل تنش های ناشی از کم آبی یا بی آبی های کوتاه مدت.

▪ خنک کردن خاک و اتمسفر یا هوای اطراف گیاه.

▪ شستن املاح مضر در خاک.

▪ نرم کردن ناحیه قابل شخم خاک.

● ارتباط با سایر علوم

▪ هیدرولوژی یا آب شناسی: بارش هایی که در منطقه صورت می گیرد و به صورت روان آب درمی آید را مورد مطالعه قرار می دهد.

▪ گیاه شناسی: نیاز گیاه موجود در برنامه آبیاری و الگوی کشت را مورد مطالعه قرار می دهد.

▪ خاک شناسی: به مطالعه خاک از لحاظ فیزیکی و نیز از لحاظ محیطی برای کشت و پرورش گیاه می پردازد.

منبع :سایت کشاورزی ( www.keshavarzi.com )

آبیاری کوزه ای به کمک لوله های سفالی

 

آب در طبیعت، چرخه وسیعی را از گاز، مایع تا جامد طی می کند و در هر مرحله رفتار آن  از دیدگاه مهندسی پیچیدگی های خاص خود را دارد. شرایط اقلیمی، ناهمواریهای  توپوگرافی، وسعت منطقه و دوری از آبهای آزاد از دیر باز ایرانیان را به اندیشیدن در مورد   نگه داری، تنظیم و هدایت آب این مایه حیاتی واداشته، تا جایی که آب در فرهنگ این سرزمین علاوه بر حرمت مادی، دارای شان معنوی نیز گردیده است. مفاهیم علوم آبی در این سه دهه اخیر پیشرفت های چشمگیری نموده است، با این حال هنوز آبیاری و مدیریت منابع آب در بسیاری از نقاط ایران براساس روشهای سنتی (که محتاج اصلاحات فراوان است) صورت می گیرد، با توجه به منابع محدود آب و خاک در ایران و توزیع غیر یکنواخت آن در سطح کشور باید سعی کرد با برنامه ریزی دقیق از منابع آب فصلی و سایر منابع به نحو صحیح استفاده نمود و از تکنیک ها و تجارب علمی نوین در گسترش سطح کشت آبی بهره جست.
یکی از راههای استفاده بهینه از منابع آب به کار گیری روشهای مدرن آبیاری است و با توجه به اینکه اکثر آب مورد استفاده در ایران در زمینه کشاورزی است مدیریت صحیح در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
 

 

افزایش کارایی مصرف آب با برنامه ریزی صحیح و به کار گیری روش های مناسب آبیاری دو راهکار استفاده بهینه از آب است. از طرفی ارزیابی کارایی یک روش آبیاری مستلزم بررسی آن در شرایط مزرعه است که نتیجه این ارزیابی موجب افزایش کارایی مصرف آب در آن روش خواهد شد. روش آبیاری زیر سطحی در ایران در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته و تحقیقاتی در این زمینه انجام شده است. ولی این روش (آبیاری زیر سطحی به کمک لوله های سفالی) در مقیاس صنعتی هنوز صورت نگرفته و امید است در سالهای آتی بتوانیم از این روش آبیاری استفاده کنیم.
آبیاری کوزه ای سنتی که زنده می شود

اجرای آبیاری تحت فشار؛ کاهش50درصدی مصرف آب و افزایش30درصدی تولید

معاون آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی از اختصاص مبلغ هشت هزار میلیارد ریال اعتبار برای اجرای طرحهای آبیاری تحت فشار در کشور خبر داد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از ایسنا، رحیم سجادی افزود: در سال جاری اجرای حدود 270 هزار هکتار طرح آبیاری تحت فشار در برنامه این وزارت خانه قرار دارد.

وی با اشاره به وجود هشت میلیون و 700 هزار هکتار اراضی آبی در کشور خاطرنشان کرد: تاکنون یک میلیون و 100 هزار هکتار از این اراضی تحت پوشش این سامانه ها قرار گرفته است.

معاون آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی گفت: اجرای آبیاری تحت فشار علاوه بر اینکه 50 درصد مصرف آب را کاهش می دهد 30 درصد افزایش تولید را نیز به دنبال دارد.

سجادی اظهار کرد: امسال سهم آورده بهره برداران سیستم‌های آبیاری از 50 درصد سال قبل به 15 درصد کاهش یافته و 85 درصد اعتبار این طرح از طریق دولت تامین می شود.

وی از کشاورزان خواست تا در بهره برداری از سامانه های آبیاری تحت فشار به مصرف انرژی نیز توجه کنند و در ساعات پیک مصرف بین 19 تا 23 حتی امکان سیستم را از مدار خارج کنند که این روش باعث می شود هزینه هر کیلووات برق مصرفی از 80 ریال به 40 ریال کاهش یابد.

معاون آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی گفت: یکی از مهمترین اولویتهای این وزارتخانه توسعه آبیاری تحت فشار در کشور است.

راههای مقابله با بحران کم آبی

امروز چند راهکار برای مقابله با بحران کم آبی برای شما گذاشتم. امیدوارم مفید باشه.

1- تدوین آیین نامه اجرایی چگونگی آب 

2- حفاظت و بازیافت در برنامه های بخش های مصرف 
3- آگاه سازی عمومی و مشارکت مردم دربرنامه ریزی و مدیریت آب 
4- توجه به عرضه و تقاضا در کل چرخه آب 
5- توجه دقیق به مدیریت جامع آب 
6- برآورد ارزش اقتصادی آب درهریک از حوزه های آبری 
7- توجه به برنامه های اجرایی مدیریت خشکسالی 
8- استفاده از روش های نوین آبیاری و کم آبیاری (آبیاری قطره ای) 
9- ارتقاء سطح فرهنگ مردم و جامعه دراستفاده ازآب 
10- به کارگیری تجربه های کشورهای موفق در زمینه ی کشاورزی 
11-ساخت سدهای جدید و اصلاح و احداث شبکه 
12- بررسی شکستگی های شبکه ها برای جلوگیری از اتلاف آب 
13- طرح هایی نظیر حفر چاه ،انتقال آب از مناطق دیگر و آبرسانی به وسیله تانکر 
14- کنترل ذخیره پشت سدها 
15- پمپاژ ها و حفر چاه های موقت ، استفاده از تانکرهای آبرسانی 
16- تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان 
17- مبارزه با علف های هرز ، آبیباری درساعات خشک در روز (عصرها) ، استفاده از کودهای مقاوم درخاک های خشک ، تنک کردن میوه ها، بالا بردن مقاومت درختان ، شخم سطحی و ایزوله کردن چوب ها و حرس سبز ، 
18- به کارگیری اندیشه علمی راهی جهت پیشگیری ازکم آبی 

منبع: www.aabb.ir

کشت آزمایشی چمن کم آب کویری

 

مدیرکل منابع طبیعی استان مرکزی از کشت آزمایشی چمن کم آب فرانکنیا (چمن کویر) برای نخستین بار در فضای سبز شهری استان مرکزی خبر داد. به گزارش گروه اقتصادی ایرنا از روابط عمومی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، عباس مظفری افزود: با تحقیقات انجام شده، بذر چمن فرانکنیا در مقایسه با سایر بذرها به آب کمتری نیاز دارد. وی اظهار داشت: با توجه به اقلیم نیمه خشک استان مرکزی جایگزینی گونه های علفی شورپسند در فضاهای سبز شهری در اولویت کار قرار دارد. چمن فرانکنیا به طور آزمایشی در سطح میدان اصلی پارک شهید رجایی اراک کشت شده و تحقیقات در خصوص سازگاری این گیاه علفی با اقلیم استان درحال انجام است و در صورت حصول نتیجه مطلوب می تواند به عنوان جایگزین چمن سبز در تمام عرصه های تزئینی و منظر سبز شهری توسط شهرداری ها کشت شود. مظفری، درباره مزایای دیگرچمن فرانکنیا تصریح کرد این گیاه علاوه بر سرسبزی و زیباسازی منظر شهری در جلوگیری از گرد و غبار نیز موثر بوده و ضمنا چون این گیاه خود را روی خاک پهن می کند نیاز به قیچی کردن ندارد و برای علوفه دام در زمستان نیز بسیار مقرون به صرفه و مفید خواهد بود. مدیر کل منابع طبیعی استان مرکزی خاطر نشان ساخت: چمن فرانکینا یکی از جایگزین های خوب برای چمن های هلندی است و اخیرا کشور آمریکا با سرمایه گذاری ‪۲.۵‬میلیون دلاری مبادرت به کشت این گیاه در عرصه های سبز شهری کرده است.  

منبع: www.ihamps.com